Zioła: dopełnienie smaku
W kuchni do przyprawiania gorących i zimnych potraw wykorzystuje się całą różnorodność ziół, zarówno świeżych, jak i suszonych. Popularne są rozmaryn, pietruszka i oregano. Aby ułatwić wybór, sprzedawane są gotowe mieszanki ziół.
Co to są zioła?
Ludzie od zarania dziejów dodawali zioła do przyrządzanego jedzenia. Mogły to być korzenie, łodygi, liście, kwiaty, owoce, nasiona, kora lub inne zebrane rośliny. W naturze zioła rosną zazwyczaj na przepuszczalnych, wapiennych glebach z dużą ilością próchnicy. Zbyt wilgotna, bogata w składniki odżywcze lub przenawożona gleba gliniasta nie jest idealna. Mimo to można je łatwo hodować w ogrodzie lub nawet na parapecie.
Jakie są popularne zioła?
Od lokalnych po egzotyczne: Liczba jadalnych ziół jest gigantyczna. Oto przegląd najważniejszych i najpopularniejszych ziół kulinarnych.
Popularne odmiany
Szczególnie lubiane są zioła prowansalskie, do których należą tymianek, rozmaryn, cząber i majeranek. Francuskie pochodzenie mają również aromatyczne zioła fines herbes, czyli połączenie szczypiorku, trybuli, pietruszki i estragonu. Dobrze komponują się z zupami, pieczarkami i omletami.
Wszystkie ciekawostki na temat ziół
Zioła lecznicze mają długą tradycję. Można z nich przyrządzać herbaty, napary, ekstrakty, nalewki i maści. Bazylia poprawia trawienie, działa przeciwskurczowo i uspokajająco. Mięta pieprzowa korzystnie wpływa na woreczek żółciowy, łagodzi choroby układu oddechowego i zmniejsza dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Melisa lekarska ma właściwości antybakteryjne i działa uspokajająco.
Skąd pochodzą zioła?
Wiele ziół pochodzi z regionu śródziemnomorskiego i lubi wysokie temperatury, intensywne słońce oraz łagodne zimy. Rośliny te wymagają zatem odpowiednich warunków do uprawy. Mimo to udaje się je wyhodować we własnym ogrodzie lub na balkonie.
Kiedy jest sezon na zioła?
Większość ziół jest w sprzedaży przez cały rok. Pora ich zbiorów różni się w zależności od gatunku. Pietruszkę można uprawiać od maja do pierwszych przymrozków, koper od maja do listopada, lubczyk od marca do czerwca, oregano od maja do października, szałwię od marca do września, trybulę od kwietnia do września, rzeżuchę ogrodową od kwietnia do października, a majeranek od maja do października.
Zbierasz zioła? Na to musisz zwrócić uwagę
Najlepiej smakują świeżo zerwane! Czy wiesz, że zioła możesz zbierać przez cały rok – nawet zimą? Oto praktyczne wskazówki, dzięki którym poznasz świat ziół.
- Nie należy zbierać ziół na poboczach dróg, polach i łąkach, po których spacerują psy, ponieważ mogą one być zanieczyszczone substancjami toksycznymi.
- Ryzyko pomyłki: Czosnek dziki jest często mylony z trującą konwalią, a szczaw pospolity z trującym zawilcem gajowym. Aby uchronić się przed fatalnymi skutkami pomyłki, najlepiej sięgnąć do ilustrowanej książki lub aplikacji i wykonać test zapachu. Czosnek niedźwiedzi ma intensywną woń podobną do pospolitego czosnku.
- Nigdy nie zrywaj ziół z korzeniami, zawsze odcinaj je nożyczkami lub nożykiem.
- Zbieraj je do koszyka lub lnianej torby, aby uniknąć ich zmiażdżenia.
- Pyłki ziół mogą powodować alergie. Do ziół o szczególnie silnie alergizujących pyłkach zalicza się ambrozję bylicolistną, dzikie konopie, bylicę, pomurnika lekarskiego i babkę lancetowatą.
Zakup i przechowywanie ziół: Wskazówki
Oczywiście zioła można też kupić. Większość jest dostępna w supermarkecie przez cały rok. Zdradzamy, jak rozpoznać, czy zioła są świeże.
Jak rozpoznać, czy zioła są świeże
Świeże zioła nie są pokryte plamkami, a ich pędy i łodygi są twarde w dotyku i nie wiotczeją. Liście ziół powinny błyszczeć i nie mogą być posklejane. Aromat powinien być łatwo wyczuwalny po lekkim potarciu rośliny. Aby poczuć zapach rośliny, wystarczy przesunąć palcem po liściach lub łodygach.
Zakup ziół w doniczce
Zioła w doniczce to piękna i wyjątkowo praktyczna ozdoba każdej kuchni. Niestety nie zawsze odrasta. Małe roślinki więdną zbyt szybko i lądują w koszu wraz z plastikową doniczką. Można temu zapobiec, prawidłowo je podlewając. Nadmiar wody powoduje szybkie gnicie korzeni. Oczywiście rośliny też nie powinny wysychać, np. bazylia potrzebuje niewielkiej ilości wody kilka razy dziennie. Jeśli rozsadzisz zioła do kilku doniczek, zyskają więcej miejsca. Oczywiście ważne jest stanowisko. Większość ziół kulinarnych nie lubi palącego słońca, mimo to potrzebują dużo światła.
Prawidłowe przechowywanie świeżych ziół
Możesz po prostu włożyć pęczek ziół do szklanki wody. Aby ten zielony bukiet zachował świeżość przez kilka dni, codziennie wymieniaj wodę i co dwa dni przycinaj łodyżki. Alternatywnie zioła można owinąć w wilgotną ściereczkę kuchenną lub zwilżone niewielką ilością wody przechowywać w pojemniku w lodówce.
Prawidłowe przechowywanie suszonych ziół
Suszone zioła należy przechowywać w ciemnym, suchym miejscu, w szczelnych słoikach lub pojemnikach, aby zachowały swój aromat.
Czy zioła można mrozić?
Jasne! W tym celu umyj świeże zioła, a następnie je posiekaj. Zamroź je w małych pojemnikach w zamrażarce. Albo zrób małe ziołowe bomby. Wystarczy włożyć zioła do tacek na kostki lodu, napełnić je wodą i zamrozić. Oczywiście to samo możesz zrobić z mieszanką ziół. Należy jednak pamiętać, że niektóre zioła, jak na przykład bazylia, po rozmrożeniu stają się papkowate. Bardziej nadają się więc do gotowania niż do sałatek.
Wykorzystanie ziół
Zioła uszlachetniają smak wielu potraw i sałatek. Jeśli mają być gotowane lub smażone w potrawie, należy wybrać ich większe i mocne odmiany, takie jak liść laurowy, tymianek, rozmaryn i chili. Drobne i delikatniejsze zioła należy dodawać dopiero pod koniec gotowania. Należą do nich bazylia i portulaka pospolita. Zbyt długie podgrzewanie sprawia, że niektóre ziołowe przyprawy gorzknieją, np. curry.
Zioła sprawdzają się nie tylko w potrawach. Można z nich komponować pyszne mieszanki herbat. Wiele z nich ma właściwości lecznicze. Świeże zioła można trzymać w lodówce, natomiast suszone powinny być przechowywane w ciemnym i suchym miejscu.
Suszenie świeży ziół: tak to się robi
Zebrane lub kupione zioła możesz suszyć, aby korzystać z nich nawet przez cały rok. Tak to się robi:
- Zwiąż luźno od pięciu do dziesięciu łodyżek ziół.
- Powieś zioła łodyżkami do góry w suchym i ciemnym miejscu na dwa tygodnie.
- Rośliny o dużych liściach, takie jak mięta pieprzowa i szałwia, suszą się jeszcze lepiej rozłożone na kratce.
- Zioła można również suszyć w piekarniku lub suszarce. Idealna temperatura wynosi maksymalnie 35 stopni.
- Następnie rozdrobnij zioła według uznania i przechowuj je w szczelnym pojemniku.
Jakie zioła dobrze się komponują?
Podczas gotowania zauważasz, że potrawie wciąż brakuje aromatu? Zamiast wrzucać losowo do garnka jak najwięcej przypraw, warto dokładnie przemyśleć, które smaki naprawdę dobrze współgrają. Na przykład mięta, koper i rzeżucha są tak intensywne, że inne zioła do nich nie pasują. Majeranek i oregano wzajemnie się zagłuszają. Mają zbyt subtelne nuty, więc nie należy ich ze sobą komponować. Z kolei pietruszka i szczypiorek są na tyle wszechstronne, że pasują niemal do wszystkiego. Rozmaryn dobrze komponuje się z dziczyzną, a mięta nadaje potrawom świeżości, szczególnie w połączeniu z jogurtem i/lub ogórkiem. Estragon świetnie pasuje do mięs, a bazylia uzupełnia aromat pomidora. Koper to klasyczna przyprawa do ryb, a pietruszka do ziemniaków.
Zrób własną mieszankę ziół prowansalskich
Popularna mieszanka ziół, jak sama nazwa wskazuje, składa się z popularnych francuskich ziół kulinarnych. Nazwa tej przyprawy nie jest zastrzeżona, więc jej skład różni się w zależności od producenta. Głównymi składnikami są zazwyczaj rozmaryn, tymianek, oregano, cząber i kwiaty lawendy. Czasem dodaje się szałwię, bazylię, lubczyk, koper włoski, wawrzyn lub jałowiec. Komponując własne zioła prowansalskie, możesz zdecydować, co się w nich znajdzie. Wskazówka: Samodzielnie zrobiona mieszanka sprawdzi się jako aromatyczny prezent!
- Jeśli chcesz użyć do swojej mieszanki świeżych ziół, musisz je najpierw dobrze wysuszyć. Można oczywiście użyć już suszonego ziela.
- Następnie do młynka do przypraw dodaj równe części rozmarynu, cząbru, tymianku i oregano. Podstawowe składniki uzupełnij innymi ziołami według uznania. Kwiaty lawendy nadają typowo słodką nutę. Jeśli nie masz młynka, możesz też użyć moździerza.
- Rozdrobnione zioła włóż do zamykanego słoika.
Zrób własną włoską mieszankę ziół włoskich
Sposób jest analogiczny do mieszanki ziół prowansalskich. Ale aromat typowej włoskiej mieszanki jest mniej słodki, nieco bardziej kwaśny i owocowy. Oprócz tymianku, rozmarynu, majeranku i oregano, dobrym wyborem będzie również czosnek, estragon i bazylia. Mieszankę włoską możesz wzbogacić suszonymi pomidorami, sproszkowaną papryką i skórką z cytryny.
