Żurawina: krzepka kuzynka borówki
Żurawina jest rośliną wrzosowatą i należy do rodzaju borówek. Żurawina pochodzi z wrzosowisk i lasów w strefach klimatu umiarkowanego. Występuje głównie w Skandynawii i Ameryce Północnej. Przedstawiamy więcej informacji na temat smaku, pochodzenia i zastosowania tego rodzaju jagód.
Co to jest żurawina?
Północnoamerykańska żurawina (Vaccinium macrocarpon)należy do rodzaju borówek (Vaccinium) i do rodziny wrzosowatych. Oprócz popularnej żurawiny północnoamerykańskiej istnieje też kilka europejskich odmian. Kalina koralowa (Viburnum opulus) i żurawina błotna (Vaccinium oxycoccos) jest jednak o wiele bardziej kwaśna i nadaje się jako alternatywa tylko w wyjątkowych przypadkach. W nazwach przetworów z żurawiny często spotyka się jej angielską nazwę: „cranberry”. Same jagody mają kolor od czerwonego do ciemnoczerwonego i są porównywalne pod względem wielkości do czereśni. Uprawiane odmiany bywają nieco większe. Surowa żurawina ma smak kwaśno-gorzki i trzeba się do niego przyzwyczaić, ale zazwyczaj jest używana w daniach i napojach w postaci przetworzonej.
Pochodzenie i uprawa żurawiny
Tu dowiesz się wszystkiego o pochodzeniu tajemniczej żurawiny i poznasz wskazówki dotyczące jej uprawiania we własnym ogrodzie.
Skąd pochodzi żurawina?
Żurawina pochodzi z Ameryki Północnej. Dziś ten owoc można znaleźć również na wrzosowiskach w Niemczech, Holandii, USA, Anglii i Azji. Żurawina rośnie w miejscach podmokłych, ponieważ preferuje raczej wilgotną, bagnistą glebę. Występują różne rodzaje żurawiny. Popularne rodzaje żurawiny to McFarlin, Searles lub Ben Lear.
Gdy do Ameryki Północnej przybyli osadnicy z Europy zauważyli kwiaty żurawiny, które swoim wyglądem przypominały żurawie. Stąd powstała nazwa żurawina.
Czy żurawinę można uprawiać w ogrodzie?
Wiecznie zielone krzaki żurawiny najlepiej się czują w piaszczystych i podmokłych miejscach, preferując próchniczą glebę torfową bez wapnia. Roślinę należy chronić przed wiatrem i nawadniać. Poniższe wskazówki pomogą w uprawie:
- Specjalna gleba do rododendronów zapewnia odpowiednio kwaśną wartość pH.
- Pielęgnacja rośliny po zakorzenieniu jest bardzo łatwa, jednak na początku wymaga ona dużo wody.
- Może się bardzo szybko rozprzestrzeniać, dlatego może wymagać przycięcia. Wysokość nie jest problematyczna, bo niewielkie krzaczki żurawiny osiągają maksymalnie 20 centymetrów.
Kiedy jest sezon na żurawinę?
Sezon na żurawinę trwa od lipca do września. Wtedy owoce żurawiny są zbierane w regionach upraw, suszone lub poddawane dalszej obróbce, po czym trafiają do sprzedaży, gdzie są dostępne przez cały rok, w zależności od sposobu przetwarzania. Żurawinę ze swojego ogródka można zbierać najczęściej w październiku. Jeśli nie masz pewności, czy już nadszedł czas zbioru, sprawdź dojrzałość żurawiny, nacinając jeden owoc. Jeśli jest w środku jeszcze zielony, żurawina jeszcze nie jest dojrzała. Musisz poczekać, aż miąższ będzie miał czerwony kolor.
Jaka jest różnica między żurawiną, „cranberry” i borówką?
Widząc nazwę „cranberry” możemy być pewni, że chodzi o żurawinę. Natomiast żurawiny nie należy mylić z borówką czerwoną (Vaccinium vitis-idaea), choć obie są spokrewnione i należą do tego samego gatunku. Owoce borówki czerwonej są mniejsze, bardziej kwaśne i cierpkie niż owoce żurawiny, a najczęściej spotyka się je w Skandynawii i Rosji.
Co kryje się w żurawinie: kalorie, witaminy i minerały
Żurawina zawiera wiele witamin i minerałów. Żurawina ma wysoką zawartość:
- Witaminy C
- Witaminy A
- Witaminy K
- Sodu, fosforu i cynku
Na szczególną uwagę zasługuje również jej działanie antyoksydacyjne. Może to przeciwdziałać uszkodzeniom komórek. Ze względu na zawarte w żurawinie przeciwutleniacze jest ona również powszechnie stosowana w zapobieganiu infekcjom dróg moczowych.
Działanie żurawiny: Czy żurawina jest zdrowa?
100 gramów żurawiny zawiera 10 miligramów witaminy C, czyli więcej niż jabłko. Również wysoka zawartość witaminy A sprawia, że żurawina uchodzi za „superfood”. Nawet w postaci suszonej żurawina jest bogata w składniki mineralne. Poza tym działa moczopędnie i pomaga przy infekcjach dróg moczowych. Zawartość flawonoidów może zapobiegać nowotworom i spowalniać proces starzenia. Poza tym spożywanie żurawiny wpływa pozytywnie na serce i układ krążenia, a także zapobiega przyleganiu płytki nazębnej do powierzchni zębów i paradontozie. Skutki uboczne są nieznane – ale należy uważać na dostępne w sprzedaży soki żurawinowe, ponieważ zawierają one dużo cukru.
Przegląd wartości odżywczych żurawiny: Tabela
Kalorie: 35 kcal
Węglowodany: 3,9 g
Białko: 0,4 g
Tłuszcz: 0,7 g
Witamina A: 3 µg
Witamina B1: 0,03 mg
Witamina B2: 0,02 mg
Witamina B6: 0,07 mg
Witamina C: 11 mg
Witamina E: 0,5 mg
Wapń: 14 mg
Żelazo: 0,9 mg
Potas: 90 mg
Magnez: 7 mg
Sód: 2 mg
Zakup żurawiny i jej prawidłowe przechowywanie
Liofilizowana, suszona na kształt rodzynek, w postaci soku, mrożona lub świeża – żurawina jest dostępna w wielu postaciach.
Gdzie można kupić żurawinę?
W sklepach spożywczych najczęściej można kupić suszoną żurawinę. Często jest ona dostępna pod angielską nazwą „cranberries”. Od około początku października do końca grudnia w sklepach dostępna jest także świeża żurawina.
Przechowywanie żurawiny
Żurawinę najlepiej przechowywać w postaci suszonej. W tej postaci jest ona również dobrym dodatkiem do musli, sałatek, ciast, babeczek i herbatników. Świeże owoce żurawiny można przechowywać do ośmiu tygodni. Podobnie jak wszystkie owoce jagodowe, należy je jednak szybko przetworzyć. Nadają się one na przykład do przygotowania kompotu lub soku, znanego jako sok żurawinowy. Dobrze smakują również z zapiekanym serem lub twarogiem, a także z deserami.
Wskazówki dotyczące przechowywania: Mrożenie żurawiny
Żurawina doskonale nadaje się do mrożenia, więc jeśli znajdziemy ją w postaci świeżych owoców, możemy ją spokojnie kupić. Zamrożoną żurawinę można przechowywać co najmniej rok.
Co można przygotować z żurawiny?
Smak żurawiny sprawia, że jest ona dobrym składnikiem słodkich ciast, ponieważ w przeciwieństwie do rodzynek jest cierpka i kwaśna. Żurawina jest używana zarówno świeża, jak i w formie suszonej w musli, batonach, twarogu, jogurcie i dżemie. Owoc ten stał się sławny jako dodatek do sosu do tradycyjnego indyka na Święto Dziękczynienia w USA.
Czy żurawinę można jeść na surowo?
Teoretycznie nie ma przeciwwskazań co do jedzenia żurawiny na surowo – jednak z uwagi na wysoką zawartość witaminy C i garbników ma ona naprawdę kwaśny i gorzki smak.
Przygotowywanie soku z żurawiny
Sokowi z żurawiny przypisywanych jest wiele zdrowych właściwości, poza tym doskonale nadaje się on jako składnik drinków alkoholowych i bezalkoholowych. Sok z żurawiny można wycisnąć tak samo jak z innych jagód – nie potrzeba do tego sokowirówki.
- Dodaj do garnka taką samą ilość owoców i wody (taka sama zasada obowiązuje w przypadku owoców mrożonych).
- Zagotuj mieszankę.
- Gotuj na wolnym ogniu przez około 25 minut.
- Przetrzyj przez gęste sito.
- Możesz dosłodzić cukrem w razie potrzeby.
Przygotowywanie dżemu z żurawiny
Konfitura z żurawiny smakuje dobrze nie tylko na chlebie, ale jest świetną alternatywą do konfitury z borówki i pasuje do dziczyzny oraz sera. W połączeniu z pomarańczą domowej roboty konfitura z żurawiny ma niezapomniany smak.
- 400 gramów żurawiny (świeżej lub rozmrożonej) dodaj do garnka ze 100 mililitrami świeżego soku z pomarańczy i 250 gramami cukru żelującego (2:1).
- Dodaj przyprawy (według uznania: laskę cynamonu, ziarenka laski wanilii).
- Pozostaw na noc.
- Zagotuj i gotuj przez około pięć minut.
- W razie potrzeby sprawdź punkt tężenia.
- Ewentualnie wyjmij laskę cynamonu.
- W razie potrzeby zmiksuj lub przetrzyj przez gęste sito.
- Napełnij wygotowane szklane zakręcane słoiki i postaw je na krótko na zakrętce.
Wypieki z żurawiną
Żurawina nadaje babeczkom, ciastom i naleśnikom odświeżający, lekko kwaśny posmak. W wielu przepisach zamiast borówek lub rodzynek możesz użyć żurawiny – spróbuj!
