Brukselka: smaczna i uniwersalna – wskazówki kulinarne

Chyba na temat żadnego innego warzywa nie ma tak sprzecznych opinii. O czym mało kto wie: brukselka jest jednym z najzdrowszych warzyw i można ją stosować w wielu różnych potrawach. W tym artykule podpowiemy, o czym należy pamiętać podczas przygotowywania minikapustek i z czym brukselka najlepiej smakuje.

Brukselka jest jedną z najmłodszych europejskich odmian kapusty. Prawdopodobnie powstała w XVIII wieku w Brukseli (dlatego nosi też nazwę kapusty brukselskiej). Tak jak jarmuż, brukselkę najlepiej jest zbierać po przymrozkach, ponieważ wtedy zawiera więcej cukru. Główny sezon na brukselkę wypada więc od października do stycznia.

Taksonomia: Roślina z rodziny kapustowatych

Brukselka (Brassica oleracea var. gemmifera) jest warzywem z rodziny kapustowatych. Wbrew obiegowej opinii brukselka nie jest miniaturową wersją kapusty. Małe zielono-białe, rzadziej fioletowe kulki to pączki, które wyrastają w dużych ilościach na brukselce. Nie wyrastają one na głównym pędzie, lecz na pędach bocznych. Brukselka może osiągać wysokość 100 centymetrów. Należy do odmian kapusty. Rośnie na glebach zasobnych w składniki odżywcze i próchnicę, z dużą zawartością gliny.

Skąd pochodzi brukselka?

Brukselka została wyhodowana z innych odmian kapusty. Belgowie podjęli pierwsze próby hodowli z dzikiej kapusty około 1785 roku. Następnie brukselka stopniowo rozprzestrzeniła się w Europie i Ameryce Północnej.

Uprawa brukselki wymaga cierpliwości, ponieważ pąki dojrzewają późno i zależą od pewnych warunków pogodowych. Jak wyglądają dojrzałe pąki i dlaczego uprawa wymaga cierpliwości, dowiesz się z poniższych opisów.

Uprawa brukselki w Niemczech

Glebę przygotowuje się wcześniej za pomocą kompostu i nawozu o długotrwałym działaniu. Sadzonki brukselki sadzi się od połowy kwietnia do końca maja. Aby pobudzić wzrost korzeni, przez pierwsze dwa tygodnie po zasadzeniu ziemia powinna być raczej sucha. Brukselka rośnie bardzo wolno: od wysiewu do zbioru może upłynąć nawet pół roku. Znosi ona co prawna lekki mróz, ale późną jesienią mroźne dni przeplatają się z dniami, kiedy nie ma przymrozków, i wtedy jakość brukselki cierpi z powodu takiej zmiennej pogody. Brukselka, a w zasadzie ogólnie warzywa kapustne, bardzo dobrze rosną w Niemczech i z reguły są uprawiane na polach. Na północy Niemiec, szczególnie w Schleswig-Holstein, uprawa kapusty ma już długą tradycję. Ten region uważany jest za największy obszar uprawy kapusty w Europie. Również Badenia-Wirtembergia należy do pięciu największych obszarów uprawy brukselki w Niemczech.

Zbiór brukselki i sezon na nią

Sezon na świeżą brukselkę trwa od września do stycznia. Niemniej jednak jest ona dostępna aż do wiosny. Od wysiewu do zbioru upływa 165 dni. Brukselka jest bardziej odporna na zimowe chłody niż inne rodzaje kapusty. W zależności od pożądanego czasu zbioru można zasadzić różne odmiany. Wczesne odmiany brukselki można z reguły zbierać od końca września, podczas gdy późne odmiany są zbierane od listopada do grudnia. Brukselka jest dojrzała, gdy ma wielkość orzecha włoskiego i jej liście jeszcze się nie rozkładają. Najlepszy smak brukselka osiąga po przymrozkach, ale nie można jej zbierać w zamrożonym stanie.

Samodzielna uprawa brukselki

Poszczególne kroki w uprawie brukselki są takie same w przypadku sadzenia jej na grządce, na polu czy w doniczce. Brukselkę należy posadzić w żyznej glebie, bogatej w składniki odżywcze. Przed zasadzeniem sadzonek należy więc koniecznie wzbogacić ją kompostem lub nawozem o długotrwałym działaniu. Ponadto zaleca się najpierw wysianie nasion w rozsadniku, a później wysadzenie rozsady na grządce. Brukselkę wysiewamy od połowy marca do końca kwietnia, a od połowy maja można posadzić sadzonki do gruntu. Optymalny odstęp między poszczególnymi sadzonkami to 50 centymetrów.

Kalorie: 44 kcal

Węglowodany: 3,29 g

Białko: 4,45 g

Tłuszcz: 0,34 g

Witamina A: 0 µg

Witamina B1: 0,13 mg

Witamina B2: 0,13 mg

Witamina B6: 0,35 mg

Witamina C: 112 mg

Witamina E: 0,56 mg

Wapń: 35 mg

Żelazo: 0,92 mg

Potas: 471 mg

Magnez: 22 mg

Sód: 9 mg

Brukselka jest prawdziwą bombą energetyczną, bogatą w witaminy. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, należy do rodziny kapustowatych, które wyróżniają się szczególnymi składnikami.

Bogata w witaminę C i K

Brukselka jest doskonałym dostarczycielem witaminy C. W 100 gramach brukselki znajduje się aż 112 miligramów tej witaminy. Witamina C, zwana również kwasem askorbinowym, ma duży wpływ na budowę kości i jest ważna dla zdrowej diety. Witamina C reguluje też gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu. To bardzo zdrowe warzywo zawiera również dużo witaminy K – 236 miligramów w 100 gramach. Witamina K odgrywa ważną rolę w krzepnięciu krwi, ponieważ bez niej nasz organizm nie byłby w stanie zatrzymać krwawienia. Poza tym ma duże znaczenie dla kobiet w okresie menopauzy: hamuje bowiem utratę masy kostnej.

Brukselka dostarcza wzmacniających substancji roślinnych

Brukselka zawiera dużo olejów gorczycowych. Olej gorczycowy sulforafan ma na przykład silne działanie antyoksydacyjne. Osoby z podwyższonym poziomem cholesterolu lub problemami z pamięcią również powinny się zainteresować brukselką. Brukselka zawiera cholinę w ilości 19,1 miligramów w 100 gramach. Cholina wspomaga wzmacnianie systemu nerwowego.

Czy brukselka powoduje wzdęcia?

Brukselka może powodować wzdęcia, choć nie zawsze. Ale z czego to wynika? Warzywa kapustne zawierają dużo błonnika, który nie jest rozkładany przy przeżuwaniu i w jelicie cienkim. Błonnik stanowi pożywienie dla bakterii jelitowych jelita grubego. Bakterie produkują przy tym witaminy i inne substancje ważne dla naszego organizmu, wzmacniają system odpornościowy i rozkładają substancje toksyczne. Powstają przy tym gazy, których efektem są wzdęcia. Ale bez obaw, z tego powodu nie należy rezygnować z tego super warzywa, ponieważ wzdęciom można zapobiec lub je zredukować poprzez użycie następujących przypraw przy przyrządzaniu brukselki:

• Kolendra
• Kmin rzymski
• Kardamon
• Imbir
• Asafetida (przyprawa ajurwedyjska)

Jeśli to nie pomoże, można spróbować innych sposobów. Brukselkę należy koniecznie ugotować, ponieważ surowa lub półsurowa może powodować problemy trawienne. Poza tym pomóc może jej zamrożenie przed przyrządzeniem, lub użycie już zamrożonego produktu.

Brukselka jest jednym z najpopularniejszych warzyw w Niemczech. Ponieważ ma ona sezon tylko od września do lutego, ważne jest jej długotrwałe przechowywanie, aby można ją było przyrządzać przez cały rok. Oto najlepsze wskazówki dotyczące przechowywania brukselki w celu zachowania jej świeżości.

Jak rozpoznać świeżą brukselkę?

Świeżą brukselkę można rozpoznać po zielonych liściach przylegających mocno do kulki brukselki oraz po gładkim i jasnym wnętrzu po jej przecięciu. Nasza rada: Lekko ściśnij brukselkę palcami. Jeśli brukselka jest świeża, nie powinna ustępować pod naciskiem. Jeśli ma żółte zewnętrzne liście i brązowawy środek, oznacza to, że jest już nieświeża.

Zakup brukselki w słoiku: tak wytrzyma dłużej

Kto chce gotować brukselkę przez cały rok, może sięgnąć po alternatywną wersję brukselki w słoiku. Brukselka w słoiku ma tę zaletę, że jest dostępna przez cały rok, można ją przechowywać latami, a szybkie jej przetworzenie po zbiorze sprawia, że duża część składników odżywczych zostaje zachowana.

Zakup mrożonej brukselki

Mrożona brukselka jest poza sezonem najlepszą alternatywą i jest dostępna w handlu przez cały rok. Mrożona brukselka zawiera więcej składników odżywczych niż brukselka w słoiku, ponieważ podgrzewa się ją raz, a nie dwa razy. Zamrażanie eliminuje potrzebę drugiego podgrzewania, dzięki czemu traci się mniej składników odżywczych.

Przechowywanie brukselki: tak to się robi

Brukselkę można przechowywać w lodówce w komorze na warzywa przez trzy do ośmiu dni. W zamrażarce wytrzymuje około jednego roku. W temperaturze pokojowej brukselka może szybko zwiędnąć, dlatego nie zaleca się jej przechowywać poza lodówką. Przy przechowywaniu szczególnie ważne jest zachowanie odpowiedniego odstępu od innych owoców i warzyw. Ponieważ na przykład jabłka, awokado lub pomidory wydzielają gaz o nazwie etylen, który może powodować więdnięcie brukselki.

Nasza rada: Przechowuj brukselkę w lodówce, zawiniętą razem z łodyżką w wilgotną ściereczkę. Dzięki temu dłużej zachowa świeżość.

Czy brukselkę można mrozić?

Brukselka idealnie się nadaje do zamrożenia. Niezbędne jest przy tym krótkie przygotowanie:

1. Najpierw usuń zwiędłe liście, odetnij łodyżkę i umyj dokładnie brukselkę.
2. Następnie blanszuj brukselkę przez około trzy minuty w gotującej się osolonej wodzie. Blanszowanie zapobiega rozwojowi bakterii chorobotwórczych przy zamrażaniu.
   Wskazówka: Ponacinaj brukselki u nasady na krzyż, aby się równomiernie gotowały. Aby skrócić czas gotowania, można również pokroić brukselki na połówki lub ćwiartki.
3. Na koniec włóż brukselkę na chwilę do lodowatej wody. Ważne: Zanim zamrozisz brukselkę, dobrze ją odsącz. Zapobiega to wiązaniu zbyt dużej ilości wody w brukselce, która dzięki temu pozostanie chrupiąca nawet po rozmrożeniu.
4. Teraz możesz zamrozić brukselkę w pojemnikach do mrożenia.

W równomiernie niskiej temperaturze brukselkę można przechowywać do roku.

Brukselka najlepiej smakuje delikatnie uduszona na maśle z odrobiną gałki muszkatołowej. Ma ona wtedy najlepszy smak i nie jest zbyt miękka. Brukselka idealnie komponuje się z fasolą, marchewką i kalarepą na półmisku warzyw. Warzywo to jest również chętnie spożywane w połączeniu z drobiem, mięsem i dziczyzną. W kuchni wegetariańskiej brukselki dobrze komponują się z makaronami i sałatkami. Brukselkę można piec lub zapiekać. W Belgii, kraju pochodzenia, delikatne różyczki są często gotowane razem z obranymi kasztanami.  

Przygotowanie i krojenie brukselki

Dzięki swojemu orzechowo-pikantnemu smakowi brukselka, zwana też „kapustą brukselską”, należy do najpopularniejszych domowych gatunków warzyw. Sezon na nią wypada od września do lutego. Prawidłowe przygotowanie może mieć ogromne znaczenie podczas jej przyrządzania. Najlepiej zrobić to tak!

Gotowanie/duszenie brukselki:

1. Najpierw usuń zewnętrzne liście brukselki, a następnie dokładnie ją umyj.
2. Skróć łodyżkę i natnij brukselki u nasady na krzyż. Dzięki temu będą one się równomiernie gotować lub dusić.

Smażenie brukselki:

1. Tak jak w przypadku gotowania, najpierw usuń zewnętrzne liście i umyj brukselkę.
2. Teraz obierz liście lub przekrój brukselki na pół, aby je późnej usmażyć na patelni.

Pieczenie brukselki:

1. Pierwszy krok jest zawsze taki sam: usuń zewnętrzne liście i umyj brukselkę.
2. Pokrój brukselki na pół i przełóż na blachę z olejem i solą, a następnie włóż blachę do piekarnika.

Jak długo należy gotować brukselkę?

Gotowanie brukselki jest bardzo proste i nie trwa długo. W zależności od pożądanej miękkości brukselkę należy gotować od dwunastu do osiemnastu minut.

Wskazówka: Nie należy wylewać wody z gotowania

Podczas gotowania wiele cennych składników odżywczych trafia do wody. Można z niej więc przygotować smaczny sos. Alternatywnie brukselkę można dusić tylko w odrobinie wody pod przykryciem lub za pomocą wkładu do gotowania na parze. W ten sposób brukselka straci mniej witamin.

Połączenia

Wiesz, jak smakuje brukselka z sokiem z marakui, gałką muszkatołową lub natką pietruszki? Jeśli nie, czas spróbować! To połączenie gwarantuje eksplozję smaku. Cały przepis znajdziesz na dole naszej strony. Życzymy dobrej zabawy podczas gotowania!