Dieta paleo: Co jadł człowiek w epoce kamienia łupanego?
Informacje w skrócie
- Wyjaśniamy, na czym polega dieta paleo i dlaczego, ściśle rzecz biorąc, nie jest ona dietą.
- Aby pomóc Ci podjąć decyzję, czy jest to zdrowa dieta dla Ciebie, zebraliśmy listę argumentów przemawiających za i przeciw.
- A jeśli zdecydujesz się wypróbować ten trend w odżywianiu, przygotowaliśmy dla Ciebie listę zakupów.
Paleo – co to znaczy?
Termin „paleo” pochodzi od słowa „paleolityczny”. Jest to naukowy termin określający starszą epokę kamienia. Czyli najdłuższy etap w historii ludzkości. W epoce tej pojawili się pierwsi ludzie: homo sapiens. Ówcześni ludzie znali zaledwie ułamek produktów spożywczych, które dziś są dla nas dostępne. Dlatego ich dieta składała się tylko z kilku pokarmów. Oczywiście mieszkańcy jaskiń nie znali cukru, gotowych produktów i sztucznych wzmacniaczy smaku. Jedli to, co udało im się zerwać z drzew, złowić w rzece lub upolować.
Jakie zalety i wady ma dieta paleo?
Unikanie żywności przetworzonej i fast foodów ma oczywiście zasadnicze znaczenie dla naszego zdrowia. Zwolennicy tej formy odżywiania są również przekonani, że dieta z epoki kamiennej może zapobiegać takim chorobom, jak cukrzyca, reumatyzm, choroby układu krążenia, zaburzenia jelitowe i nowotwory. Nie ma jednak na to żadnych jednoznacznych dowodów naukowych. Dieta ta jest krytykowana za spożywanie znacznych ilości mięsa. Choć mięso w epoce kamienia łupanego pochodziło głównie z dziczyzny, a zatem było chudsze i lepiej przyswajalne niż to, które spożywany dziś.
Dieta paleo zalety
- Korzystny wpływ na zdrowie organizmu (stabilizacja poziomu cukru we krwi, zapobieganie reakcjom autoimmunologicznym)
- Poprawia ogólne samopoczucie (zmniejszenie uczucia zmęczenia, bólów głowy, poczucia pełności)
- Może wspomagać odchudzanie
- Zwiększa wydolność sportową
- Poprawia stan skóry
- Nie ma potrzeby głodzenia się ani liczenia kalorii
- Brak efektu jo-jo
Dieta paleo wady
- Stosunkowo droga (produkty wysokiej jakości mają swoją cenę)
- Czasochłonna w realizacji (kupowanie produktów regionalnych i sezonowych, samodzielne gotowanie, przygotowywanie przekąsek)
- Duża ilość produktów pochodzenia zwierzęcego
- Wykluczenie (zdrowych) nasion roślin strączkowych i zbóż
- Duża zmiana sposobu odżywiania
- Powstrzymanie się od wielu popularnych i luksusowych produktów żywnościowych
Jakie produkty spożywcze są dozwolone, a jakich należy unikać?
Dieta paleo dopuszcza stosowanie wszystkich produktów spożywczych, regionalnych i sezonowych, które są darem natury. Ta forma odżywiania wyklucza spożywanie wszelkiej żywności przetworzonej. Niedozwolone są również pokarmy, które nie były znane w epoce kamienia łupanego, np. ryż. Dziś jedzenie produktów sezonowych i regionalnych jest wyznacznikiem świadomej i zrównoważonej diety; w epoce kamienia łupanego po prostu nie było innej możliwości.
Następujące produkty spożywcze są zalecane w diecie paleo
Owoce były ważnym źródłem witamin już w epoce paleolitu. Ale prehistoryczni ludzie w naszych szerokościach geograficznych nie znali z pewnością owoców tropikalnych, takich jak banany czy ananasy. Jadali natomiast np. jagody, które zrywali z krzewów. Oczywiście znaczenie miał również fakt, że żaden rodzaj owoców nie był dostępny przez cały rok. Rodzaj spożywanych posiłków był więc uzależniony od pory roku. Dla nas oznacza to wybieranie owoców, które są dostępne w naszym regionie. Dobra wiadomość: W warzywach zwolennicy tej diety mogą wybierać do woli. Najlepiej spożywać je na surowo lub delikatnie gotować na parze. Chociaż ziemniaki i ryż są produktami naturalnymi, zasady diety paleo zakładają znaczące ograniczenie ich spożycia. Nasi prehistoryczni przodkowie ich nie znali. W epoce kamienia łupanego nie istniało rolnictwo, więc nie uprawiano jeszcze ziemniaków i ryżu.
Mięso jadano wtedy, gdy udało się coś upolować, więc nie spożywano go codziennie. Wegetarianom nie jest łatwo stosować tej formy odżywiania. Muszą uciekać się do alternatywnych źródeł białka, takich jak orzechy. Także ryby są ważnym składnikiem tej diety. Można je zjadać na surowo, gotowane lub grillowane. W żadnym razie nie wolno ich panierować lub smażyć na głębokim tłuszczu. Jajarównież są elementem diety paleo. Ludzie z epoki kamienia łupanego plądrowali ptasie gniazda. My na szczęście nie musimy tego robić, a jaja kurze możemy kupić w pobliskim sklepie.
Jagodyneandertalczyk jadał na deser. Są słodkie, bogate w witaminy i łatwe do zbierania z krzewów. Orzechy i nasiona są znacznie starsze niż ludzkość – od niepamiętnych czasów są podstawowym źródłem białka dla wielu stworzeń. Ludzie z epoki kamienia łupanego, sięgając po orzechy, z pewnością jeszcze nie zdawali sobie sprawy z tego, że mają one wysoką zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, witamin i minerałów.
Następujące produkty spożywcze są niewskazane
- Żywność przetworzona , taka jak chleb, bułki i musli.
- Produkty spożywcze, które w tych czasach nie były jeszcze znane, takie jak makaron, ryż i ziemniaki.
- Produkty mleczne, takie jak sery, jogurty czy twarogi, również nie były jeszcze znane ludziom.
- Słodycze, takie jak lody, galaretki owocowe, czekolada czy ciasta, również są zabronione. Jeśli masz ochotę na coś słodkiego, sięgnij po naturalny miód. Dzikie pszczoły i ich plastry z miodem istniały w paleolicie.
- Fast food także znajduje się na czarnej liście. Należy unikać pizzy, kebabów i chipsów.
Dieta paleo: Co wolno, a co nie
Jedz jak jaskiniowcy, a kilogramy same spadną? Nie do końca. Koncepcja odżywiania paleo nie musi być postrzegana jako dobra dieta, ale długoterminowa zmiana sposobu odżywiania. Chodzi o zdrowy, zrównoważony styl życia. O to, aby jeść regionalnie, sezonowo i naturalnie. To, co pojawia się na stole, niekoniecznie jest niskokaloryczne. Ale: Jeśli przez dłuższy czas będziesz unikać węglowodanów w postaci chleba, makaronu, ziemniaków, ryżu, a także alkoholu i jak ograniczysz możliwe rygorystycznie spożycie cukru, na dłuższą metę stracisz jeden lub dwa zbędne kilogramy.
Jak odżywiać się wg diety paleo?
- Naturalnie, sezonowo i zdrowo
- Zmień na stałe sposobu odżywiania
- Czerp radość z jedzenia
- Zrezygnuj z fast foodów, wysoko przetworzonej żywności i słodyczy
- Zadbaj o ruch, uprawiaj sport
Czego unikać stosując dietę paleo?
- Nie stosuj jej tylko po to, aby schudnąć
- Nie spożywaj zbyt dużej ilości mięsa (lepiej wybierać alternatywy paleo)
- Nie zaniedbuj ruchu
Lista zakupów na diecie paleo: Te produkty możesz kupić
Rezygnacja z cukru, alkoholu i węglowodanów. Wielu osobom wydaje się wręcz niemożliwa. Trzeba naprawdę być gotowym na zmianę swoich nawyków zakupowych i żywieniowych. Paleo nie jest odpowiednią formą odżywiania dla wegetarian i wegan, ponieważ mięso stanowi istotną część tej koncepcji żywieniowej. Dzięki poniższej liście nie popełnisz błędu robiąc kolejne zakupy:
Ryby, mięso, jajka
- jajka
- mięso
- wołowina
- kurczak
- wieprzowina
- ryby, owoce morza
- dziczyzna
Warzywa i korzenie
- sałata
- pomidory
- ogórki
- papryka
- dynia
- kalafior
- brokuł
- cebula
- cukinia
- seler
- czosnek
- buraki
- marchew
- rukola
- szpinak
- imbir
- bataty
- szpinak
- oberżyny
- fenkuł
Owoce
- jagody
- awokado
- jabłko
- banany
- brzoskwinie/nektarynki
- śliwki
- pomarańcze/mandarynki
- cytryna/limetka
- grapefruit
- winogrona
- kiwi
W puszce
- tuńczyk
- przecier pomidorowy
- pomidory krojone
- mleko kokosowe
Pakowane
- mielone migdały
- orzechy
- owoce suszone
- herbata
- oliwa z oliwek
- musztarda
- ocet
- proszek do pieczenia
Przyprawy
- sol
- pieprz
- cynamon
- curry
- papryka
- wanilia
5 najważniejszych pytań dotyczących diety paleo
Wokół diety z epoki paleolitu wciąż krąży wiele mitów. Rodzi się wiele wątpliwości: Czy takie odżywianie jest zdrowe, czy stosując tę dietę można schudnąć? Podsumowując, jeszcze raz odpowiadamy na najważniejsze pytania.
Kto wymyślił paleo?
Autorem paleo jest amerykański lekarz dr Loren Cordain, który opisał skomponowaną przez siebie dietę w książce „Dieta Paleo”. Dzięki niej na początku tego tysiąclecia stał się guru paleo w USA. Należy jednak zaznaczyć, że naukowcy z Uniwersytetu Harvarda pracowali nad tego typu dietą już w latach 60. ubiegłego wieku.
Czy paleo jest zdrowe?
Zasadniczo tak, po prostu unikając gotowych produktów, fast foodów i słodyczy. Dietetycy zalecają sposób odżywiania oparty na produktach regionalnych i sezonowych. Krytycy zarzucają jednak, że w diecie z epoki paleolitu spożywa się (zbyt) dużo mięsa. W epoce kamienia łupanego mięso było chudsze niż obecnie, a zatem bardziej strawne.
Jak długo można stosować dietę paleo?
Dieta paleo nie jest dietą krótkoterminową, lecz długoterminową zmianą sposobu odżywiania. Najlepiej byłoby, gdybyś jadł zgodnie z przyjętymi zasadami „na zawsze”.
Czy alkohol w diecie paleo jest dozwolony?
Choć nawet wśród zwolenników paleo ten temat budzi wiele kontrowersji. Z jednej strony, już ludzie z epoki paleolitu spożywali alkohol w postaci sfermentowanych owoców i płynów. Z drugiej strony, w paleo nie można spożywać produktów wytwarzanych przemysłowo – jednym z nich jest alkohol w jego obecnej postaci. Ponadto zależy to od rodzaju alkoholu. Na przykład piwo zawiera gluten i inne substancje pochodzące ze zbóż, a zatem jest zabronione. Ekologiczne wino jest (częściowo) dozwolone.
Jak szybko można schudnąć, stosując dietę paleo?
Paleo to zmiana nawyków żywieniowych, dlatego rezultaty nie będą krótkotrwałe. Na dłuższą metę, rezygnując ze słodyczy i innych produktów, z pewnością można stracić zbędne kilogramy. Dodatkowo powinieneś także uprawiać sport.
