Warzywa: bogate w substancje odżywcze i minerały
Terminem „warzywa” określa się produkty spożywcze pochodzenia roślinnego. W przeciwieństwie do owoców w przypadku warzyw mówimy o korzeniach, liściach lub innych jadalnych częściach rośliny. Warzywa możemy podzielić na warzywa wiosenne, letnie, jesienne i zimowe, w zależności od pory ich zbioru.
Szczególne właściwości warzyw
Warzywa obejmują wszystkie rośliny użytkowe, które służą jako składnik ludzkiej diety oraz do wytwarzania paszy dla zwierząt. Korzenie, bulwy oraz łodygi i liście są zwykle pozyskiwane z jednorocznych, dwuletnich lub wieloletnich roślin i odpowiednio gotowane, przyrządzane na parze, suszone oraz smażone, grillowane lub zjadane na surowo. Wiele gatunków warzyw nadaje się do zjadania na surowo i może być spożywana bez specjalnej obróbki. Do warzyw należy również groch, soczewica oraz ziarna zbóż, które są nasionami roślin.
Różnica między warzywami grubymi i drobnymi
Prócz podziału na warzywa wiosenne, letnie, jesienne i zimowe można zastosować także podział na warzywa grube i drobne. Warzywa grube mają bardzo solidną strukturę ścian komórkowych, warzywa drobne natomiast mają bardzo drobną strukturę ścian komórkowych. Do warzyw grubych należą na przykład biała kapusta, włoska kapusta, marchew i seler, bób oraz większość warzyw zimowych. Do warzyw drobnych zaliczamy pomidory, szpinak, skorzonerę i szparagi. Pod względem smaku warzywa mają bardzo różnorodne spektrum aromatów. Podczas gdy na przykład chrzan ma ostry i korzenny smak, sałata jest raczej neutralna w smaku, a pomidory słodkawe.
Skąd pochodzą warzywa?
Już pierwsi ludzie prowadzący osiadły tryb życia starali się aktywnie uprawiać rośliny, które wcześniej były zbierane tylko jako dzikie. W tym czasie zostały rozwinięte pierwsze metody uprawy różnych roślin i warzyw. Uprawa warzyw służyła początkowo jako wsparcie łowiectwa, ponieważ pożywienie uzyskiwane z polowań nie wystarczało dla szybko rosnącej populacji w poszczególnych osadach. W czasach starożytnych rozwinięto pierwsze metody uprawy warzyw w miastach. Ozdobne ogrody wykorzystywano głównie do produkcji żywności, ale stanowiły one również miejsce rekreacji. Dopiero w średniowieczu uprawa warzyw przez rolników, znacznie przekraczająca ich własne potrzeby, przyjęła się w dużej części Europy. Początkowo uprawiano trwałe gatunki warzyw, takie jak na przykład groch lub fasola albo różne odmiany kapusty.
Kiedy jest sezon na warzywa?
Różne gatunki warzyw mają różne pory zbioru, tak więc przez cały rok mamy bogaty wybór różnych warzyw. Niektóre gatunki mogą być również długo przechowywane, dzięki czemu są dostępne także w innych porach niż w porze ich zbioru.
Do czego można wykorzystać warzywa i jak je przechowywać?
Warzywa służą ludziom od wielu tysięcy lat jako podstawowy składnik pożywienia i są wykorzystywane od dawna do przygotowywania różnych potraw, takich jak sałatki, zupy, warzywa smażone, sosy i inne dania. Większość gatunków warzyw można również jeść w stanie surowym – choć również wiele gatunków wymaga wcześniejszej obróbki cieplnej.
Duża część uprawianych na całym świecie warzyw jest wykorzystywana ponadto do produkcji paszy dla zwierząt. Większość gatunków warzyw należy spożyć w krótkim czasie, ponieważ nie można ich długo przechowywać. Z reguły warzywa należy przechowywać w lodówce w specjalnej szufladzie na warzywa.
Składniki warzyw
Warzywa należą do najzdrowszych produktów spożywczych i zapewniają ludzkiemu organizmowi bogactwo cennych substancji odżywczych i minerałów oraz wtórnych substancji roślinnych. Zapobiegają one potencjalnym chorobom, wzmacniając system immunologiczny. Ponadto wspomagają różne procesy przemiany materii w organizmie oraz mają przede wszystkim działanie zasadowe, co jest szczególnie ważne przy jednoczesnym dużym spożyciu mięsa. Regularne spożywanie różnych rodzajów warzyw jest więc gorąco zalecane. Należy przy tym zwrócić uwagę na potencjalne alergie lub nietolerancje pokarmowe.
Więcej informacji na temat składników warzyw
Warzywa to niezwykle niskokaloryczny, ale jednocześnie bogaty w składniki odżywcze produkt spożywczy. Z reguły 100 gramów warzyw ma 20 do 80 kalorii. Zawierają one wszystkie trzy makroskładniki odżywcze: białka, węglowodany i tłuszcze (przede wszystkim nienasycone kwasy tłuszczowe).
Dojrzałe warzywo zazwyczaj zawiera od 1 do 5 gramów białka na 100 gramów, od 2 do 15 gramów węglowodanów na 100 gramów (w tym dużą ilość błonnika pokarmowego) oraz do 20 gramów tłuszczu na 100 gramów produktu. Świeże warzywa dostarczają również różnych minerałów, takich jak potas, sód, wapń oraz żelazo, fosfor i magnez. Poza tym dojrzałe warzywa zawierają jeszcze wiele witamin – na przykład witaminę A, B6, B12 oraz C, D i E.