Szałwia: drobne liście, silne działanie
Chyba każdy dobrze zna charakterystyczny zapach szałwii. Szałwia ma niezwykle długą tradycję, zwłaszcza jako zioło lecznicze. Jest również często i chętnie stosowana w kuchni. Szałwia występuje najczęściej w ciepłych, środkowoeuropejskich regionach.
Szczególne właściwości szałwii
Szałwia należy do rodziny jasnotowatych i rośnie jako wiecznie zielony krzew o wysokości od 50 do 90 centymetrów. Liście są wąskie i lekko pokryte włoskami. Na całym świecie rośnie od 850 do 900 różnych gatunków szałwii. To sprawia, że szałwia jest jednym z najbogatszych gatunkowo rodzajów roślin okrytonasiennych. Szałwia pospolita była używana jako roślina lecznicza od czasów starożytnych. Skuteczne są olejki eteryczne i garbniki. Pozostałe gatunki szałwii służą jedynie jako rośliny ozdobne.
Skąd pochodzi szałwia?
Wzmianki o szałwii pojawiały się już w starożytności i była ona znana jako przyprawa i roślina lecznicza. Pochodzi ona z rejonu Morza Śródziemnego, a do Europy została wprowadzona w VIII wieku przez mnichów, początkowo uprawiana była w przyklasztornych ogrodach. Szałwia jest szczególnie rozpowszechniona w Dalmacji, Albanii i Macedonii. Istnieją setki odmian, które występują na całym świecie.
Kiedy jest sezon na szałwię?
Szałwia pospolita nie jest mrozoodporna i dlatego rzadko rośnie poza ogrodami. Różne podgatunki, takie jak szałwia łąkowa, są nadal wciąż bardzo wytrzymałe i rosną na prawie każdej glebie. Szałwia kwitnie od maja do lipca.
Wykorzystanie i przechowywanie szałwii
Szałwia jest ważnym składnikiem, zwłaszcza w daniach kuchni śródziemnomorskiej. Dobrze znanym przykładem jest saltimbocca: Eskalopki cielęce, smażone z szynką dojrzewającą i świeżą szałwią oraz deglasowane białym winem. Moc przyprawowa szałwii jest bardzo silna, dlatego należy jej używać ostrożnie. Nie każdy też docenia jego ściągające właściwości i gorzki smak. Ma jednak korzystny wpływ na trawienie, dlatego dobrze komponuje się z tłustymi potrawami. Szczególnie dobrze komponuje się z dziczyzną, drobiem oraz serami.
Najlepszym sposobem na przechowywanie szałwii jest jej suszenie.
Może być ona również stosowana w postaci herbaty. Świeże liście można przechowywać w woreczku spożywczym w komorze na warzywa w lodówce w temperaturze czterech stopni do dwóch tygodni. Inną opcją jest przechowywanie świeżych liści lub pędów w wilgotnym ręczniku kuchennym w lodówce. Można też po prostu włożyć świeży pęd do szklanki wody.
Dania z szałwia
Składniki szałwii
Łacińska nazwa szałwii to salvia. Słowo to pochodzi od łacińskiego słowa salvare czyli leczyć lub salvus – czyli być zdrowym. Szałwia ma działanie przeciwzapalne i antyperspiracyjne. Liście stosuje się jako napar w chorobach gardła i błony śluzowej gardła. Mówi się, że na przykład płukanie gardła herbatą z szałwii usuwa znaczną część bakterii znajdujących się w gardle. Szałwia ma również właściwości antyoksydacyjne i antybakteryjne. Substancjami czynnymi zawartymi w liściach szałwii są olejki eteryczne, garbniki, substancje gorzkie i flawonoidy.
Kalorie: 119 kcal
Węglowodany: 15,6 g
Białko: 3,9 g
Tłuszcze: 4,6 g
Witamina A: 0 µg
Witamina B1: 0,11 mg
Witamina B2: 0,06 mg
Witamina B6: 0 mg
Witamina C: 2 mg
Witamina E: 0 mg
Wapń: 600 mg
Żelazo: 4,7 mg
Potas: 390 mg
Magnez: 160 mg
Sód: 4 mg