Awokado: tłuste, ale nie tuczy
Prawdziwa bomba energetyczna! Dzięki stosunkowo wysokiej zawartości tłuszczu maślane awokado syci i uszlachetnia wiele potraw. Ale przede wszystkim dostarcza cenne składniki odżywcze. Tutaj dowiesz się, dlaczego ten tropikalny owoc jest słusznie zaliczany do superfood, jak uzyskać idealny stopień dojrzałości i co potrafi w kuchni. Poznaj nasze wskazówki i porady dotyczące awokado.
Co to jest awokado?
Bogate w tłuszcze, kremowe, z nutą orzechowego aromatu – po prostu pyszne: Awokado to pochodzący z Meksyku pyszny owoc drzewa o tej samej nazwie. W ostatnich latach bardzo rozpowszechnił się w naszym codziennym życiu. Smarowany na kanapkach i grzankach miąższ awokado to już niemal podstawa śniadania. Dodatkowo owoc ten jest popularnym składnikiem sałatek lub domowych dipów. Ze względu na dużą zawartość tłuszczu Aztekowie nazywali awokado „ahuacatl” – „masło lasu”. Awokado było na początku często nazywane „maślanym owocem”.
Klasyfikacja taksonomiczna i pochodzenie awokado
Awokado wygląda jak owoc, ale smakuje raczej jak warzywo, ponieważ nie ma w sobie słodyczy. Z botanicznego punktu widzenia jest to jagoda.
Taksonomia
Awokado (Persea americana) należy do rodziny wawrzynowatych. To wiecznie zielone, krzewiaste drzewo osiąga wysokość od 15 do 20 metrów. Duże, błyszczące liście mają długość do 45 centymetrów i kolor od ciemnozielonego do zielonkawo-brązowego. Natomiast owoce mają kształt kulisty lub gruszkowaty i mierzą do 12 centymetrów, w zależności od odmiany. Skórka awokado może być gładka lub pomarszczona, ciemnozielona, brązowo-czerwona lub prawie czarna. Duża brązowa pestka awokado znajduje się w środku żółtego albo zielonkawego miąższu o twardszej lub bardziej miękkiej konsystencji.
Awokado: Owoc z południowego Meksyku
Ciepło to podstawa! 2000 godzin nasłonecznienia to niezbędne minimum do prawidłowego rozwoju tej rośliny. W idealnych warunkach jest to od 3000 do 3500 godzin słońca. Nic więc dziwnego, że drzewo awokado jest od około 10 000 lat uprawiane w południowym Meksyku. Hiszpańscy konkwistadorzy przywieźli awokado na Karaiby i do Ameryki Południowej. Dopiero w XIX wieku awokado dotarło do Afryki i Azji. Od początku XX wieku uprawiane jest również w regionie Morza Śródziemnego. Obecnie uprawia się je na całym świecie. Na kontynencie europejskim występuje głównie w okolicach skąpanych w słońcu hiszpańskich miast Malaga i Granada, a także w Portugalii i Grecji.
Wartości odżywcze awokado
Liczące ponad 23 gramy tłuszczu na 100 gramów, awokado jest jednym z najcięższych owoców. Dostarcza również organizmowi stosunkowo dużą ilość kalorii. Nasza tabela wartości odżywczych wskazuje, co jeszcze ma do zaoferowania.
Wartości odżywcze na 100 g
Kalorie | 221 kcal |
Białko | 1,9 g |
Tłuszcz | 23,5 g |
Węglowodany | 0,4 g |
Witamina A | 12 µg |
Witamina C | 13 mg |
Witamina E | 1,3 mg |
Wapń | 12 mg |
Potas | 487 mg |
Magnez | 29 mg |
Czy awokado jest zdrowe?
Na talerzu awokado staje się superżywnością. Jest ku temu kilka powodów: Po pierwsze, zawiera szereg ważnych witamin i ma wysoką zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych. Po drugie, jego skład sprawia, że jest doskonałym składnikiem specjalnych diet i utrzymuje sytość przez długi czas. Podsumowaliśmy najlepsze właściwości tego owocu mocy.
Awokado jest bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe
Część dietetyków twierdzi, że nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w awokado pomagają organizmowi w utracie tłuszczu. Prawdopodobnie przyczynia się do tego enzym lipaza, który kontroluje spalanie tłuszczu podczas trawienia i ostatecznie przyspiesza jego rozkład. Uważa się, że nienasycone kwasy tłuszczowe sprzyjają koncentracji i poprawiają pamięć.
Awokado w diecie niskowęglowodanowej
Nie ma uniwersalnego, sekretnego przepisu na długotrwały efekt odchudzania. Ostatecznie zawsze chodzi o znalezienie zdrowego balansu między dietą a dawką ruchu, które należy dostosować do stylu życia. Niektóre osoby, które chcą schudnąć, stosują dietę niskowęglowodanową, która zasadniczo opiera się na ograniczeniu dziennego spożycia węglowodanów. Ponieważ awokado zawiera ich niewielką ilość należy do owoców, które doskonale sprawdzają się w dietach.
Olej z awokado nadaje się do smażenia
Chociaż olej wytwarzany z miąższu awokado ma wszechstronne zastosowanie w kuchni, niewiele osób go stosuje. Ma on znacznie łagodniejszy smak niż oliwa z orzeszków ziemnych lub z oliwek. Charakteryzuje się maślaną, orzechową nutą i może być podgrzewany do 250 stopni Celsjusza bez dymienia. Ten wysoki punkt dymienia sprawia, że żółtawo-zielony, lekko mętny olej z awokado jest idealny do smażenia. Jednocześnie, podobnie jak inne oleje roślinne, wyróżnia się wysoką zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz zawiera witaminy A i E.
Uprawa i zbiór awokado
Jeszcze nie tak dawno awokado uważano za luksus i niełatwo było je kupić. Obecnie ten owoc o delikatnym aromacie jest dostępny przez cały rok i trafia do nas z różnych regionów uprawy, w zależności od pory roku.
Uprawa awokado
Awokado jest przeważnie uprawiane na plantacjach w Ameryce Środkowej i Południowej, ale jego plantacje są również w Kalifornii, Oceanii, Izraelu i południowej Hiszpanii. Do dobrego wzrostu potrzebują wystarczającej ilości słońca, od 1200 do 1600 milimetrów opadów rocznie i luźnej gleby bez stojącej wody, aby zapobiec gniciu korzeni.
Zbiory awokado i sezon
Młode drzewa awokado potrzebują od czterech do pięciu lat, aby wydać pierwsze dojrzałe owoce. Po siedmiu do dziewięciu miesiącach owoce po prostu spadają z drzewa lub są zbierane na sprzedaż, choć w obu przypadkach nie są jeszcze dojrzałe do spożycia. Awokado należy do owoców dojrzewających po zbiorze. Aby dotarły nieuszkodzone do krajów importujących na całym świecie, są starannie pakowane i chłodzone na czas ich długiej podróży.
Na sklepowych półkach najczęściej znajdziemy owoce z Izraela, Chile, Peru i RPA. Ale część z nich jest dostarczana również z krajów UE, takich jak Hiszpania lub Holandia. Chociaż ten ostatni kraj o umiarkowanym klimacie morskim nie ma nic wspólnego z uprawą tego wymagającego intensywnego słońca owocu, stał się drugim co do wielkości importerem i największym eksporterem zakupionego awokado w 2020 roku.
Roślina awokado w domu: uprawa awokado z pestki
Zakop pestkę w ziemi i poczekaj na efekt. Wyrośnie z niej prawdziwe drzewo! Dzięki awokado możesz spełnić dziecięce marzenie o wyhodowaniu drzewka z pestki. Istnieją dwa sposoby na wyhodowanie rośliny z pestek:
1.) Kiełkowanie pestki w doniczce: Włóż pestkę awokado mniej więcej do połowy w mieszankę piasku i ziemi doniczkowej. Następnie ustaw w ciepłym, jasnym miejscu bez stałego bezpośredniego światła słonecznego, regularnie podlewaj, aby utrzymać wilgotność gleby.
2.) Kiełkowanie pestki w szklance wody:
- Natnij wzdłuż zewnętrzną warstwę pestki awokado.
- Wbij cztery wykałaczki pod niewielkim kątem w bok pestki, tak aby można ją było zawiesić w szklance.
- Teraz napełnij szklankę wodą do takiego poziomu, aby część pestki była w niej zanurzona. Następnie wybierz ciepłe, słoneczne miejsce.
- Regularnie zmieniaj wodę. Po czterech do ośmiu tygodniach powinny pojawić się korzenie i pęd.
- Gdy tylko roślina awokado wypuści cztery do sześciu liści, można ją przenieść do doniczki. Średnica powinna wynosić około 25 centymetrów. Pestka powinna być do połowy wsadzona w ziemię.
Jakie są odmiany awokado?
Uprawia się około 400 odmian awokado, z których wszystkie pochodzą od trzech pierwotnych rodzajów: meksykańskiego, który jest znany z małych owoców o cienkiej skórce, gwatemalskiego, który charakteryzuje się dużymi, ciężkimi owocami, grubą, szorstką skórką i mniejszą pestką oraz zachodnioindyjskiego. Ten ostatni ma duże owoce ze sporą pestką i gładką skórką. Niektóre odmiany są prawdziwymi gigantami i mogą ważyć ponad dwa kilogramy. W Polsce najbardziej rozpowszechnione są awokado hass i fuerte. Przedstawiamy pokrótce te i kilka innych odmian.
Hass – w kolorze od ciemnofioletowego do czarnego
Przy wadze od 140 do 400 gramów, awokado odmiany hass jest stosunkowo małe. Ma okrągły albo lekko jajowaty kształt, żółty miąższ i ciemnobrązową do czarnej, grubą, nierówną skórkę. Co ciekawe, jej kolor ciemnieje podczas dojrzewania. Ta odmiana jest wynikiem mutacji, która zbiegiem okoliczności powstała w ogrodzie kalifornijskiego listonosza Rudolpha Hassa w latach 30-tych XX wieku. Jej pełny, orzechowy, intensywny smak jest więc dziełem przypadku! Charakteryzuje się wysoką zawartością oleju. Większość awokado hass trafia do nas z Chile.
Fuerte – zielone i w kształcie gruszki
Awokado fuerte jest krzyżówką odmiany meksykańskiej i gwatemalskiej. Charakteryzuje się głęboką zielenią, gładką skórką i wąską szyjką. Ma łagodny smak i kremowy, jasnożółty miąższ, który przy krawędzi jest zielonkawy. Owoce ważą od 250 do 450 gramów.
Nabal – gładka skórka i okrągły kształt
Średniej wielkości odmiana nabal pochodzi z Antigui. Spośród innych odmian wyróżnia ją niższa zawartość tłuszczu. Owoc typu gwatemalskiego jest prawie okrągły, zielony i gładki. Miąższ jest zielonkawo-żółty, a skórka jędrna. Nabal zazwyczaj pochodzi z Izraela i waży od 450 do 850 gramów.
Mini awokado – małe i bez pestki
Małe, w kształcie ogórka i bez pestki: Mini awokado o długości od pięciu do ośmiu centymetrów, znane również jako awokado koktajlowe, jest atrakcją w dziale owoców i warzyw, i to nie tylko ze względu na swój rozmiar XS. Po rozcięciu lub ściśnięciu odsłania pysznie kremowy miąższ o łagodnym smaku. Jest go naprawdę dużo. Ponieważ mini awokado pochodzi z niezapylonych kwiatów – głównie odmiany Fuerte – nie ma dużej pestki. Uprawia się je głównie w Kalifornii, Izraelu i RPA.
Zakup i przechowywanie awokado
Jeszcze gorzkawe, czy już kusi wyjątkowym smakiem? Awokado rozwija pełnię aromatu, gdy jest dojrzałe. Dzięki naszym wskazówkom będziesz cieszyć się smakiem tego owocu w dniu zakupu albo zachowasz jego świeżość przez kilka dni w domu.
Jak rozpoznać dojrzałe awokado?
Zrób test dojrzałości! Jeśli awokado ustąpi pod lekkim naciskiem w dłoni i nie zrobi się papkowate, jest gotowe do spożycia. Inną oznaką dojrzałości jest to, że można łatwo wyciągnąć małą łodyżkę i oddzielić ją od miąższu. W zależności od odmiany skórka również dostarcza cenne informacje o tym, czy owoc jest już smaczny, czy też lepiej poczekać, aż osiągnie pełnię aromatu. Podczas gdy skórka awokado hass ciemnieje wraz z dojrzewaniem, czarne plamki na zielonym fuerte wskazują, że jest zepsute. I jeszcze jedna wskazówka. Jeśli skórka w odmianie hass nie jest już tylko grudkowata, lecz bardzo pomarszczona, owoc jest przejrzały.
Wskazówki dotyczące przechowywania awokado
Jeśli awokado jest nadal bardzo twarde, najlepiej przechowywać je w temperaturze pokojowej. Niecierpliwi mogą przyspieszyć proces dojrzewania, wkładając owoce do torby razem z dojrzałym jabłkiem. Jabłko wydziela etylen, który spowoduje, że awokado szybciej dojrzeje. Pokrojone owoce należy przechowywać w lodówce. Jeśli nie chcesz, aby miąższ zrobił się brązowy, skrop go odrobiną soku z cytryny. Połówkę owocu przechowuj razem z pestką. Nawet bardzo dojrzałe awokado dobrze zachowa się w lodówce przez około trzy dni. Zimno spowalnia dalszy proces dojrzewania.
Jak wykorzystać awokado w kuchni?
Skórzasta skórka awokado jest niejadalna, ale ukryty pod nią kremowy miąższ to poemat! W kilku prostych krokach można z niego zrobić pastę do chleba, dip, dodatek do sałatek lub carpaccio. Dodatkowo jest pysznym składnikiem zielonych koktajli, dressingów lub sosu do makaronu.
Prawidłowe przyrządzanie awokado: tak to się robi
- Awokado umyj pod bieżącą wodą, aby podczas krojenia bakterie ze skórki nie dostały się do miąższu.
- Teraz za pomocą noża przetnij owoc wzdłuż i dookoła, aż do pestki.
- Obróć przekrojone części obiema rękami w odwrotnych kierunkach. To ułatwi rozdzielenie połówek.
- Łyżką usuń pestkę i wydrąż miąższ ze skórki.
- W zależności od sposobu przyrządzania miąższ można pokroić w kostkę, w plasterki lub rozgnieść widelcem.
Popularny krem z awokado: guacamole
Chcesz wydobyć z potrawy najlepsze aromaty? W pełni dojrzałe awokado o kremowym miąższu jest idealnym składnikiem aromatycznych dipów. Do najbardziej znanych należy guacamole. Pyszne puree jest idealnym nadzieniem tortilli, świetnie smakuje z chrupiącymi chipsami tortilla czy po prostu z pieczywem i jajkiem. Wystarczy kilka podstawowych składników.
Jak przygotować guacamole – przepis krok po kroku:
- Miąższ wydrąż ze skórki, przełóż do miski i dokładnie rozgnieć widelcem.
- Drobno posiekaj czosnek, pomidory pokrój w kostkę i wymieszaj oba składniki z puree z awokado.
- Dopraw sokiem z limonki i solą do smaku.