Ryby słodkowodne: ważne źródło pożywienia
Generalnie rozróżnia się ryby słonowodne i słodkowodne. Rybami morskimi nazywa się wszystkie gatunki ryb, których środowiskiem naturalnym jest morze. Z kolei ryby słodkowodne występują w wodach śródlądowych, takich jak jeziora czy rzeki.
Szczególne właściwości ryb słodkowodnych
Określenie „ryby słodkowodne” obejmuje wszystkie jadalne ryby złowione w wodach śródlądowych, które służą jako pożywienie dla ludzi lub są wykorzystywane jako podstawa do produkcji innej żywności. Ryby słodkowodne występują odpowiednio w rzekach i jeziorach, a także strumieniach i wodach śródlądowych, które mają niską lub zerową zawartość soli. Ryby słodkowodne nie przeżyją w słonej wodzie morskiej. Około 33 procent całej fauny rybnej to ryby słodkowodne. Pod względem smaku są bardzo podobne do ryb słonowodnych i mają łagodny aromat.
- Pierwotne ryby słodkowodne wyewoluowały w wodach śródlądowych. 33 procent fauny rybnej stanowią słodkowodne ryby tego gatunku. Są to ryby z rzędu kąsaczokształtnych, karpiokształtnych i sumokształtnych. Należą do nadrzędu otwartopęcherzowych (Ostariophysi). Ryby te mają na przykład bardzo dobry słuch, dlatego podczas łowienia tych słodkowodnych ryb należy zachowywać się jak najciszej. Istnieje około 6000 gatunków tego nadrzędu, co stanowi dwie trzecie populacji ryb słodkowodnych.
- Wtórne ryby słodkowodne pochodzą od przodków żyjących kiedyś w morzu, a w toku ewolucji migrujących do wód słodkich. Ich tolerancja na sól jest jednak niska. Osiem procent całej populacji ryb stanowią wtórne ryby słodkowodne. Do tej grupy należą aterynokształtne, karpieńcokształtne i pielęgnicowate. Ryby te występują głównie w wodach o bardzo wysokim pH. Są to rzeki Ameryki Środkowej czy rzeki i jeziora w Australii. Występują również w dużych jeziorach Afryki Wschodniej. Nawet poza wyspami oceanicznymi, które nie mają połączenia z lądem, występuje tylko ten rodzaj ryb słodkowodnych.
- Peryferyjne ryby słodkowodne mają bardzo dobrze rozwiniętą tolerancję na sól i zdolność do rozprzestrzeniania się po morzach. Są to jednak nadal ryby słodkowodne. Niektóre z tych słodkowodnych ryb część swojego życia spędzają w morzu. Do tego gatunku ryb należą stynkokształtne, łososiowate i jesiotrowate.
Skąd pochodzą ryby słodkowodne?
Ryby słodkowodne są uważane za jeden z najstarszych pokarmów na świecie. Już kilka tysięcy lat temu łapano je, a następnie suszono, aby zachować je na długie marsze. Mają dużą zawartość tłuszczu, a większość z nich to ryby kostne lub chrzęstne. Obecnie większość ryb słodkowodnych jest hodowana profesjonalnie w akwariach hodowlanych. Do głównych eksporterów ryb słodkowodnych można zaliczyć Norwegię, Szwecję i Kanadę.
Kiedy jest sezon na ryby słodkowodne?
Sezon na ryby słodkowodne przypada głównie na jesień. Ponieważ jednak hoduje się je głównie w zbiornikach hodowlanych, są dostępne przez cały rok. Po złowieniu ryby słodkowodne są sprzedawane bezpośrednio świeże lub pakowane przemysłowo. Są one głęboko mrożone lub bezpośrednio przerabiane na inne produkty spożywcze.
Wykorzystanie ryb słodkowodnych
Od zupy rybnej po rybę z grilla lub choćby marynowaną, ryby słodkowodne stały się integralną częścią naszej diety. Niezależnie od sposobu przyrządzania świeżej ryby pierwszym krokiem jest zawsze jej wyczyszczenie, a więc usunięcie łusek, płetw, ości i wnętrzności. Następnie zwykle doprawia się ją sokiem z cytryny i solą, a w razie potrzeby gotuje. Ryby je się również na surowo, przede wszystkim w kuchni japońskiej.
Jak rozpoznać świeżą rybę
Oczy powinny być przejrzyste i bez zmętnień. Po lekkim naciśnięciu powinny one wydawać się wypukłe i tylko nieznacznie ustępować pod naciskiem. Ważny jest również kolor skóry. Musi ona zachować swój naturalny kolor i być lekko błyszcząca. Nie może mieć żadnych ran, bo bakterie mogą się tu szczególnie szybko rozprzestrzeniać. Skóra świeżej ryby pokryta jest przezroczystym śluzem. Nie może on być żółty, czarny ani krwisty. Mięso ryby powinno być sprężyste i po naciśnięciu wrócić do swojego pierwotnego kształtu. Kolejnym wyznacznikiem świeżości są czerwone skrzela. Z czasem nabierają one żółtawego koloru i w ten sposób wskazują na stopień rozkładu ryby.
Składniki ryb słodkowodnych
Dania rybne nie tylko są bardzo smaczne, ale także wyjątkowo lekkostrawne. Dostarczają one niezbędnych aminokwasów, tzw. budulca białek, oraz są dobrym źródłem cennych kwasów tłuszczowych omega-3. To one stanowią olej dla silnika naszego organizmu. Wspomagają wiele funkcji i chronią serce. Poza tym ryby dostarczają witamin A, D, B2 i B6. Dlatego ryby słodkowodne mogą pojawiać się w menu stosunkowo często.